Wie?
Ik ben Silvie Aendekerk, algemeen gynaecoloog met bijkomende specialisatie in de vulvaire pathologie. Dit omvat o.a. huidaandoeningen ter hoogte van de vulva (zoals bvb lichen sclerosus of psoriasis), problemen van terugkerende infecties en problemen rond pijn bij betrekkingen (zoals vulvodynie, vaginisme, postmenopauzale atrofie).
Mijn studies geneeskunde deed ik aan de Uhasselt en Universiteit van Leuven, alwaar ik met onderscheiding de Master in de geneeskunde met afstudeerrichting ziekenhuisarts behaalde in 2014. Mijn vervolgopleiding als assistent gynaecologie (2014-2019) vond plaats in het Jessa Ziekenhuis te Hasselt, het ZOL te Genk en UZ Leuven. In 2019 werd ik erkend als gynaecoloog en startte ik als algemeen gynaecoloog in het SFZ Heusden.
Tijdens mijn opleiding tot gynaecoloog ontwikkelde ik reeds een uitgesproken voorliefde voor vulvaire pathologie. Eind 2019 besloot ik om een bijkomende opleiding te volgen in deze specialisatie te UZ Gent waar ik uiteindelijk als consulent 1 dag per week werkte in de periode van 2020-2021.
In 2022 besloot ik een eigen praktijk op te richten als algemeen gynaecoloog met een speciale interesse in vulvaire pathologie.
Artikel:
Vulvapathologie. Zit het tussen je oren? Nee, het zit tussen je benen!
Een vulva-arts is minder bekend bij patiënten. Maar dit is een gynaecoloog met een verdere specialisatie in vulvovaginale pathologie. Hier kunnen onder andere patiënten terecht die vulvodynie (pijn bij betrekkingen), recidiverende vulvaire en/of vaginale infecties of vulvaire dermatosen (oa. Lichen) hebben. Problemen met vaak weinig erkenning volgens Dr Silvie Aendekerk, gynaecoloog en vulva-arts.
Hallo Dr. Aendekerk. Kan jij ons eerst iets meer vertellen over jezelf?
"Ik ben afkomstig uit Meeuwen, het nieuwe Oudsbergen. Mijn opleiding geneeskunde ben ik gestart aan de UHasselt te Diepenbeek en voor mijn master ben ik naar de KULeuven gegaan. Ook mijn specialisatie gynaecologie verliep via de KUL. In mijn specialisatiejaren werkte ik in het UZ Leuven, het ZOL te Genk en het Jessa in Hasselt. Van januari 2020 tot januari 2022 werkte ik op de dienst gynaecologie in het SFZ Heusden. Sinds september 2022 heb ik een privépraktijk in Koersel waar ik samen met mijn man, 2 zonen en dochtertje woon."
Wat voor gynaecoloog ben jij?
"Ik zie mezelf als een algemene gynaecoloog met een extra interesse in vulvovaginale pathologie. Ik doe graag algemene (benigne) gynaecologie. De variatie in de job als gynaecoloog is wat me altijd heeft aangetrokken in het beroep. We doen consultatie, maken beeldvorming middels echografie en microscopie maar voeren ook veel technische handelingen. Maar mijn niche is toch wel vulvapathologie. Binnen het beroep gynaecoloog zijn er de laatste jaren veel meer verdelingen gebeurd. Dit wil zeggen dat de meeste gynaecologen zich toeleggen op een specifiek gedeelte binnen de gynaecologie. Hierdoor krijg je specialisten binnen bepaalde deelgebieden. Dit maakt dat we sneller naar elkaar doorverwijzen voor zaken waar we zelf minder mee vertrouwd zijn en de patiënten dus uiteindelijk bij een specialist ter zake terecht komen en zo de beste behandeling krijgen.”
Kan je hierover iets meer vertellen?
"Mijn interesse voor vulvaire problemen is gestart bij vulvodynie."
Nog nooit van gehoord. Maar blijkbaar ben ik de enige niet.
"Nee dat klopt. Patiënten zullen komen met een verhaal van pijn bij betrekkingen. Maar ook bij artsen en zelfs gynaecologen is het een vrij onbekend woord. Er zal eerder gesproken worden van pijn bij betrekkingen, vaginisme, dyspareunie, … Naar schatting heeft echter 8 procent van de vrouwen hier ooit last van. Het is een chronische, vaak brandende pijn bij het vrijen. Dit is natuurlijk een breed begrip maar vulvodynie is echt wel een strikt gedefinieerde aandoening sinds eind jaren '80. De criteria zijn dat de patiënte een branderige pijn ervaart bij aanraking, meestal ter hoogte van de ingangszone van de vagina en dat deze pijn uitgelokt kan worden met een test, de Q-tip test. Bij klinisch onderzoek is er vaak weinig te zien en dat maakt het net verraderlijk waardoor vrouwen vaak van artsen te horen krijgen dat het tussen hun oren zit of ze worden verkeerdelijk gediagnosticeerd met vaginisme. Het onderwerp zelf is vaak moeilijk bespreekbaar voor een patiënte maar als ze dan toch naar een arts stappen en te horen krijgen dat ze 'eerst maar eens zwanger moeten worden' of 'eens een paar glazen wijn moeten drinken en nog eens moeten proberen', voelen ze zich erg onbegrepen. Je ziet de opluchting bij zulke patiënte als je hun de diagnose meedeelt."
Kan je deze patiënten dan helpen?
"Ik heb geen wondermiddel of magische trukendoos. Ik ga eerlijk zijn, het is een lang proces. Maar een behandeling bestaat uit 4 pijlers. Eerst en vooral 'vulvacare'. Dit wil zeggen zoveel mogelijk irritaties vermijden, zowel chemische producten als mechanische zaken. Vaak raad ik ook een penetratiestop aan. Dit is noodzakelijk om de vicieuze cirkel van pijn te doorbreken. Vervolgens wordt er een medicamenteuze behandeling gestart. Vulvodynie heeft veel gemeen met neuropathische pijn. Een bepaalde klasse van antidepressiva of anti-epileptica worden verwerkt tot een crème voor lokaal gebruik of worden oraal ingenomen. Er zijn veel mogelijke stappen maar het is altijd een beetje 'trial and error'. Het is ook een multidisciplinaire aanpak. Er wordt samengewerkt met een seksuoloog om rust in de relatie te brengen. Tot slot gaan ze op het einde van de behandeling ook naar een bekkenbodemkinesist. Dit is om terug zelfcontrole en zelfvertrouwen te krijgen. Zelden komt het tot een heelkundige ingreep."
Maar dat is niet de enige pathologie die je ziet in een vulvapoli?
"Vulvapathologie is een breed begrip. Vulvodynie is hier een deel van maar we zien ook veel patiënten die klachten hebben van vulvaire en/of vaginale irritatie of jeuk. Dit kan dan een beeld zijn van een vulvaire of vaginale infectie maar kan even goed een huidprobleem zijn. Klachten zijn vaak gelijkaardig maar een goede anamnese en klinisch onderzoek kunnen toch vaak duidelijkheid scheppen. Jammer genoeg zijn vulvaire problemen voor patiënten een moeilijk onderwerp om over te spreken en zijn ze vaak taboe."
Komen patiënten dan soms 'te laat' op consultatie?
"We zien inderdaad vaak patiënten die een vergevorderde lichen sclerosus hebben. Dit is een chronische huidaandoening waarbij de huid vaak wit verkleurd en er is ook verlies van vulvaire architectuur. De clitoris raakt begraven en de binnenste schaamlippen verdwijnen als het ware. In extreme gevallen kan de vulva zelfs praktisch dichtgroeien doordat de schaamlippen aan de voorzijde samen lijken te kleven. 4% van de patiënten met Lichen sclerosus ontwikkeld tevens een vulvaire kanker. Vandaar dat vulvapathologie uit de taboesfeer moet komen. Ik sta helemaal achter 'vulva-awareness'."
Waar heb je hierover opleiding gehad?
"Nadat mijn interesse in deze pathologie ontstaan is, heb ik contact gezocht met vulva-arts Dr Verstraelen in het UZ Gent. Bij hem en zijn team ben ik in de leer gegaan gedurende 2.5 jaar.